[Al_Ganonim]

13 lutego 1882 roku - urodziny Tadeusza Banachiewicza

Postaram się nie zanudzać. Tylko dwa słowa oraz #historiajednejfotografii

Banachiewicz był dyrektorem Obserwatorium Krakowskiego od 1919 roku. Bezsprzecznie był jednym z większych polskich naukowców. Matematyk, astronom, zarówno teoretyk, jak i zapalony obserwator. To on ukuł parafrazę znanego łacińskiego przysłowia: "Observo ergo sum". Banachiewicz był twórcą, m.in. krakowianów, czyli rachunku podobnego do macierzowego, który był prostszy i szybszy do wykonania na prostych maszynach liczących. Krakowiany pozwalają na szybki rachunek błędów oraz kontrolę rachunków. Rozpowszechniły się w astronomii oraz w geodezji.
Dyrektor Obserwatorium pracował prężnie nad teorią ruchu Księżyca. To dzięki jego pracom selenografia i selenologia przeżywały rozkwit w Polsce. Prace nad libracją Księżyca wykonywane przez Banachiewicza oraz jego uczniów pozwoliły obliczać bardzo dokładnie położenie oraz wychylenia naszego naturalnego satelity. Dokładność tych obliczeń jest porównywalna z dzisiejszymi obserwacjami satelitarnymi.
Rachunki matematyczne oraz obserwacje Księżyca pochłaniały Dyrektora w dużej mierze, jednak znalazł on czas w swojej karierze na międzynarodowe wyprawy celem obserwacji zaćmień Słońca. Specjalnie na potrzeby tych badań Banachiewicz wynalazł przyrząd do badań postępów zaćmienia: chronokinematograf.
Oprócz powyższych, w Obserwatorium Krakowskim pod Banachiewiczem rozkwitały obserwacje gwiazd zmiennych. Zadbał on o zakup i dotacje nowych teleskopów, przyrządów astronomicznych, a nawet dzięki niemu powstały dwie stacje zamiejskie: pierwsza na Lubomirze, a druga we Forcie 38 Skała. Dziś Fort Skała jest główną siedzibą Obserwatorium. Na Forcie powstał pierwszy w Polsce zbudowany wyłącznie do celów naukowych radioteleskop. Inicjatorem prac radioastronomicznych był, jak się można domyśleć, ponownie Tadeusz Banachiewicz.

Na zdjęciu poniżej Banachiewicz siedzi w samym środku. Fotografia została wykonana w latach czterdziestych XX wieku. Są na niej niemal wszyscy ówcześni pracownicy Obserwatorium. Zdjęcie jest wykonane na dachu starego obserwatorium, które do dziś mieści się w centrum miasta, przy ulicy Kopernika 27. Ciekawostką jest fakt, że Obserwatorium nie zaprzestało swojej działalności nawet podczas okupacji niemieckiej. Staraniami Banachiewicza udało się kontynuować prace astronomiczne pod przykrywką wykonywania pomiarów... meteorologicznych.

Od lewej stoją: Halina Jaśkowa, Kazimierz Kordylewski, Aldona Szczepanowska
Od lewej siedzą: Stefan Piotrowski, Lidia Stankiewiczówna, Tadeusz Banachiewicz, Jóżef Ryzner, Irena Pałkowa-Kocyan.

Zdjęcie wykonał i przekazał mi prof. Adam Strzałkowski, któremu tutaj gorąco dziękuję za zdjęcia i opowieści.

#oauj #historia #ciekawostki #astronomia #krakow
To był specjalny, wspominkowy wpis dla #astronomiaodkuchni