i jak można te zmiany odwrócić oraz jak funkcjonują jeziora i co można zrobić, aby letnie kąpiele odbywały się w czystej wodzie zamiast w zielonej zupie wątpliwej jakości.
Jakość wód powierzchniowych jest w ogromnym stopniu determinowana działalnością ludzi, lecz istnieją biologiczne czynniki, nie zawsze łatwo zauważalne, także pełniące istotną role . Jezioro Waszyngton jest jednym z dobitniejszych przykładów, jak działania ludzi oraz mechanizmy biologiczne są wstanie zmieniać jakość wód.
Między 1941 a 1963 jezioro to otrzymywało ścieki oczyszczone II stopnia (mechanicznie i biologicznie), co spowodowało eutrofizację oraz spadek jakości wody. Fitoplankton został zdominowany przez sinice w latach 1955-1973. Jako przyczynę tych negatywnych zmian wskazano fosfor, który dostawał się wraz ze ściekami do jeziora. W 1960 roku koncentracja fosforu sięgnęła 70 części na miliard. To wystarczyło, aby fitoplankton zdołał drastycznie zmniejszyć przezroczystość wody oraz spowodować cuchnące zakwity. Odkrycie przyczyn spadku jakości wody w jeziorze Waszyngton miało poważne implikacje wiążące się przemysłem oraz polityką.
To co się stało z jeziorem Waszyngton jest prawdopodobnie najlepszym na świecie przykładem skutecznej rekultywacji wód jeziornych poprzez odcięcie dopływu ścieków. Infrastruktura, która miała na celu zrealizowanie ambitnego planu została wybudowana w 1958 roku. Pomiędzy 1963 a 1968 rokiem, ponad 100 mil rurociągów zostało wybudowanych, aby skierować ścieki do oczyszczalni w West Point and Rention. Oczyszczone w ten sposób ścieki trafiały do zatoki oceanicznej, gdzie zostawały rozcieńczone przez pływy oraz prądy morskie. Cała akcja kosztowała 140mln dolarów i została uznana za najdroższą tego typu w całej historii USA. 1968 ilość ścieków dostających się do jeziora wyniosła 0. Na znaczące efekty (zmniejszenie liczebności sinic oraz zwiększenie przezroczystości wody) trzeba było czekać 8 lat. Brak obciążenia ściekami, które wcześniej sięgało 20 milionów galonów (75708 m3) spowodowało spadek koncentracji fosforu do 16 części na miliard. Przezroczystość sięgająca zaledwie 70cm w 1964 roku osiągnęła 3 (przyzwoicie) metry w 1968, aby w 1993 sięgnąć 7,6 metra (bardzo dobrze).
Kolejnym ciekawym aspektem zmian w jeziorze jest jego struktura biologiczna. Tak drastyczna i szybka zmiana przezroczystości nie mogła być spowodowana tylko spadkiem koncentracji fosforu. Okazało się, że wraz z ustąpieniem sinic zmienił się cały łańcuch pokarmowy w jeziorze. Pierwotnie w trakcie oddziaływania człowieka na jezioro w jego wodach dominowała sinica Oscillatoria rubescens
Gatunek ten jest stosunkowo długi i w znikomym stopniu stanowi pokarm dla zooplanktonu, w dodatku głównym ograniczającym nutrientem dla tej sinicy jest fosfor (glony jednokomórkowe zależne są od azotu) co w jeziorze o jego dużej koncentracji spowodowało jej rozkwit (a właściwie zakwit). Po uruchomieniu infrastruktury ściekowej spadek fosforu spadł i sinica przestała mieć dogodne warunki do dominowania w jeziorze. W 1976 już jej w nim nie notowano.
A co było rezultatem jej zniknięcia? Pojawienie się dogodnych warunków dla małych skorupiaków zwanych wioślarkami, a szczególnie jej rodzaju zwanego Dafnią (rozwielitka). A dlaczego ten organizm osiągający 6mm (przeważnie 2mm)? Dafnie uwielbiają glony jednokomórkowe (nienawidzą sinic, ponieważ zapycha ich aparat filtracyjny), jeśli których jest dużo przy niewielkim udziale sinic, to rozmnażają się w zabójczym tempie w spektakularny sposób dziesiątkując glony. Lecz sama dafnia nie wystarczy. Ten niewielki organizm jest rarytasem dla wielu większych stworzeń. Jednym z nich jest lasonóg Mysis diluviana, niewielki skorupiak osiągający 14mm, który skutecznie potrafi ograniczyć populacje wioślarek. Okazało się, że w przypadku jeziora Waszyngton ten skorupiak nie miał możliwości znaczącego wpływu na dafnie ze względu na dużą liczebność ryby z rodzaju Spirinchus, która mogła się rozwijać dzięki poprawie warunków rozmnażania w rzece Cedar.
Jezioro Waszyngton jest doskonałym przykładem zależności determinujących stan wód jeziornych. Przypadek rekultywacji tego zbiornika pokazał także, że raz zniszczony ekosystem jeziorny jest do odtworzenia, ale ogromnym kosztem, którego można uniknąć racjonalnie korzystając ze środowiska.
tygodnia
Komentarze (41)
najlepsze
Dziękuję, świetny artykuł :)
Tekst bardzo fajny ale mógłbyś rozwinąć zacytowaną myśl?
A jest inny sposób na poradzenie sobie z tymi ściekami niż wylewanie ich do większego o kilka rzędów zbiornika wodnego?