[BRTM]

Alan Chalmers – "Czym jest to co zwiemy nauką"

Jako że zdobycie klasycznych pozycji z filozofii nauki jest dosyć trudne, obecnie zadowoliłem się tą książką. Autor jest chyba w miarę znanym filozofem, więc wyszedłem z założenia, że podszedł do sprawy w miarę rzetelnie. W książce omówione są poglądy na naukę od indukcjonizmu poprzez falsyfikacjonizm aż po koncepcje Feyerabenda. Są one głównie poddawane krytyce. Krytyka ta dotyczy różnych sfer. Niektóre metodologie zawodzą, gdyż nie uwzględniają uteoretyzowania obserwacji. Inne z kolei nie potrafią przykładowo wyjaśnić faktów z historii nauki. Tej części książki mogę mało co zarzucić. Jest bardzo dobrze uargumentowana (chociaż dla osoby, która się już zetknęła z filozofią nauki, raczej nie będą one nowe) i, jak pisałem wyżej oparta na rzetelnym materiale historycznym, chociaż mam do niej kilka uwag. Moim zdaniem przeceniana jest rola uteoretyzowania obserwacji. Podejście Chalmersa prowadzi do wniosku, że zdanie "Widzę drzewo" zawiera w sobie potężną treść teoretyczną, na co zgodzić się nie mogę.
Niżej oceniam część pozytywną. Są tam pewne celne uwagi, jak np. zauważenie, że stosowanie nazwy nauka do różnych typów działalności ludzkiej, jak np. fizyka i socjologia, może wprowadzać nieporozumienia. Przedstawiona koncepcja realizmu niereprezentacyjnego opierająca się na tym, że: "świat istnieje niezależnie od tego co myslą uczeni" oraz teorie służą do ujęcia aspektu świata wydaje mi się mętna i mało konkretna (Chalmers jest tego świadom, że jego pomysł może budzić takie uczucia). Ponadto wydaje mi się mocno zbliżona do instrumentalizmu (tutaj Chalmers argumetuje, że w instrumentalizmie wystepuję większe rozróżnienie na terminy teoretyczne o dane empiryczne), którego Chalmers jest krytykiem. Wyjaśnienie niewspółmierności różnych teorii też jest dosyć banalne. Sprowadza się do tego, że pewne teorie można stosować jako przybliżenia innych, co nie jest specjalnie odkrywcze. W zasadzie autorowi nie udało się odpowiedzieć na pytanie "Czym jest to co zwiemy nauką" i chyba nigdy nie będzie się dało, co dotyczy większości ludzkich działalności.

#nauka #filozofia