[N.....h]

Próbę ucieczki z Auschwitz-Birkenau - 10 czerwca 1942

Geneza ucieczki z karnej kompanii sięga wydarzeń z 27 maja 1942 r. Wówczas do obozowej karnej kompanii wcielono około 400 polskich więźniów politycznych. Do Auschwitz zostali deportowani w 1941 i 1942 roku z Warszawy i Krakowa. Co kilka dni Niemcy wybierali spośród nich kilkanaście osób i rozstrzeliwali. Groźba śmierci skłoniła więźniów do opracowania planu ucieczki. Miała ona nastąpić po sygnale obwieszczającym koniec pracy przy budowie rowu melioracyjnego w Birkenau i powrót do obozu. Termin ustalono na 10 czerwca 1942 r.

Wskutek ulewnego deszczu szef karnej kompanii SS-Hauptscharfuehrer Otto Moll, późniejszy szef krematoriów w Auschwitz II-Birkenau, obwieścił koniec pracy znacznie wcześniej. Przeciągły gwizd wprowadził zamieszanie wśród więźniów. Ok. 50 rzuciło się do ucieczki. Kilkunastu zawrócili kapowie. W natychmiastowym pościgu zastrzelono 13 więźniów oraz zatrzymano dwóch: Tadeusza Pejsika i Henryka Pajączkowskiego.

Spośród tych, którzy podjęli ucieczkę na wolność wydostało się dziewięciu: August Kowalczyk, Jerzy Łachecki, Zenon Piernikowski, Aleksander Buczyński, Jan Laskowski, Józef Traczyk, Tadeusz Chróścicki, Józef Pamrow i Eugeniusz Stoczewski.

Więźniów karnej kompanii zapędzono do obozu Auschwitz. Przez obozową bramą „Arbeit Macht Frei” wniesiono 13 ciał zastrzelonych więźniów. Następnego dnia — w odwecie — rozstrzelano 20 osób i zamordowano w komorze gazowej ok. 300 Polaków z karnej kompanii. 14 czerwca w odległości ok. 25 km od Auschwitz schwytano dwóch uciekinierów, Aleksandra Buczyńskiego i Eugeniusza Stoczewskiego. Obaj trafili z powrotem do obozu, gdzie po miesiącu zostali rozstrzelani.

August Kowalczyk, który w obozie oznaczony był numerem 6804, od ponad 30 lat opowiada o swojej ucieczce, a także o odważnych ludziach, którzy w kolejnych dniach pomogli mu, ratując życie. Dotychczas dzielił się swoimi doświadczeniami z publicznością na kilku kontynentach. Dokładnie w 70. rocznicę ucieczki, liczba tych opowieści zrównała się z jego numerem obozowym. W miejscu wydarzeń z 10 czerwca 1942 r. August Kowalczyk opowiedział swoją historię po raz 6804. Wygłoszone świadectwo poświęcił pamięci tych wszystkich, którzy zginęli w Auschwitz i tym, którzy będąc ocalonymi, noszą na sobie piętno tego miejsca.


#historia #ciekawostkihistoryczne #wydarzenia #obozykoncentracyjne #auschwitz #niemieckieobozy #iiwojnaswiatowa