Dawno nie było #bojowkawloskiegobaroku ( ͡° ͜ʖ ͡°) Dziś będzie madryg... (@abc1112)

Dawno nie było #bojowkawloskiegobaroku ( ͡° ͜ʖ ͡°)
Dziś będzie madrygał Hor che'l ciel Monteverdiego z VIII księgi madrygałów. Napisany na początku XVII wieku do słów 164. sonetu Petrarki:

Or che 'l ciel e la terra e 'l vento tace,
e le fere e gli augelli il sonno affrena,
notte il carro stellato in giro mena
e nel suo letto il mar senz' onda giace,

vegghio, penso, ardo, piango, e chi mi sface
sempre m' è inanzi per mia dolce pena:
guerra è 'l mio stato, d' ira e di duol piena,
e sol di lei pensando ò qualche pace.

Cosí sol d'una chiara fonte viva
move 'l dolce e l'amaro ond' io mi pasco;
una man sola mi risana e punge;

e perché 'l mio martir non giunga a riva,
mille volte il dí moro e mille nasco:
tanto da la salute mia son lunge.

Niestety nie ma dobrego polskiego tłumaczenia - jedyny mi znany przekład autorstwa Felicajna Faleńskiego jest miejscami dość daleki od oryginału. W tłumaczeniu niepoetyckim:

Teraz, gdy niebo, ziemia i wiatr milczą,
a zwierzęta i ptaki ogarnął sen,
noc puszcza w ruch rozgwieżdżony rydwan,
i w swym łożu, morze bez fal spoczywa:

Czuwam, myślę, płonę, płaczę - a tę, co mnie dręczy
stale widzę przed sobą - ku mej słodkiej męce.
Jestem w stanie wojny, pełnej gniewu i bólu,
i tylko o tamtej myśląc odnajduję na chwilę pokój.

Tak z jednego jasnego i żywego źródła
wypływa słodycz i gorycz, którymi się żywię.
Jedna ręka leczy mnie i rani.

I skoro me cierpienie nie kończy się -
- co dzień tysiąc razy rodzę się i ginę:
Tak daleko jestem od wybawienia.

Jest to wyjątkowy madrygał - bardzo przemyślany i na wielu płaszczyznach powiązany z tekstem. Wypunktuję tylko najoczywistsze powiązania muzyki i słowa:
1. Pierwsza zwrotka opisująca nocny bezruch oparta jest jedynie na kilku wolno zmieniających się akordach.
2. Czuwam, myślę... (vegghio, penso...) - wznosząca się linia melodyczna podkreśla rosnącą intensywność emocji.
3. słodkiej męce (dolce pena) - bardzo ciekawe i dość niespotykane (jak na XVII wiek) użycie akordu durowo-mollowego - dość dysonującego (jest jeszcze jeden madrygał w tej księdze, gdzie kompozytor pozwolił sobie na jeszcze większy dysonans, ale o tym innym razem). Dla niewtajemniczonych: akord durowy brzmi wesoło, mollowy - smutno.
4. Jestem w stanie wojny (Guerra e'l mio stato) - drobne wartości i rytm punktowany - naśladowanie zgiełku bitewnego. Jest to tzw. styl wzburzony (stile concitato).
5. co dzień tysiąc razy... (mille volte il di,,,) - te tysięczne zdarzenia symbolizuje częste powtarzanie motywu w wielu głosach (imitacja).
6. Ostatni wers, słowo daleko (lunge) - bardzo długa fraza w tenorze, dość trudna do zaśpiewania na jednym oddechu :)

Oczywiście, gdyby się zagłębić to tych subtelności jest więcej. Ale myślę, że na początek wystarczy.
#muzykaklasyczna #monteverdi #bojowkawloskiegobaroku