Jak wylądować cegłą... znaczy wahadłowcem.. i dlaczego to takie trudne ?

Przyjemnie opisane problemy jakie trzeba było pokonywać podczas lądowania wahadłowcem. Do oglądania w czasie oczekiwania na lot SpaceX :)

[Defender]

Rosjanie już w 1988 posadzili na Ziemi swojego Burana automatycznie bez załogi na pokładzie. ( ͡° ͜ʖ ͡°) Pamiętam, jak jarałem się tym jako wielkie osiągnięcie ludzkości czytając po latach o tym w Młodym Techniku (byłem wtedy guwniakiem).

[EliG]

@Defender: Upadającej ZSRR nie było stać po prostu na Burana bo tak jak promy był to bardzo kosztowny projekt. Akurat układ podtrzymywania życia to drobne. Skoro ogarnęli to na stacji Mir na dekadę pracy to na Buranie problemu też by nie było. Na początku lat 90 ZSRR była tak biedna że amerykanie płacili za złomowanie radzieckich pocisków nuklearnych, bo nie było ich stać ani na utrzymanie ani nawet na złomowanie.

[Jarek_P]

to był to projekt który wyprzedzał promy o dekadę. Miał własne silniki, był zautomatyzowany w 100% i planowano zainstalować zwykłe silniki do lotów w atmosferze. Rakieta Energia w wersji drugiej miała dostać skrzydła i statecznik i też lądować jak Buran. Bardzo ambitny projekt pierwszej rakiety re-use. Szkoda że nie powstała.

@EliG: radziecka nauka, pomijając liczne dowcipy, skupiała wielu, naprawdę niegłupich ludzi i tam naprawdę ciekawe rozwiązania potrafiono wymyślać. Niestety, ogromna

[tusk]

Tl;dr
Wahadłowiec w kosmosie porusza się według stałej ścieżki (orbity), zmiana orbity jest bardzo energochłonna, dlatego musimy czekać, aż ziemia obróci się na tyle, abyśmy znaleźli się nad docelowym punktem lądowania.

Wahadłowiec na orbicie porusza się z prędkością około 27 000 km/h, co oznacza, że długość pasa, na którym mamy lądować pokonuje w 0.6 sekundy. Dlatego wahadłowiec musi znacząco zwolnić. Nie może zwolnić do 0 silnikami, bo nie ma na tyle paliwa, dlatego zwalnia tylko tyle, ile potrzeba do rozpoczęcia spadania z orbity.

Podczas spadania wahadłowiec musi się ustawić pod odpowiednim kątem natarcia (40 stopni), żeby siła nośna generowana na skrzydłach nie wynosiła go do góry. Dodatkowo część kadłuba, która stawia opór atmosferze, jest pokryta specjalnym niepalnym materiałem.

[texas-holdem]

Wahadłowiec na orbicie porusza się z prędkością około 27 000 km/h, co oznacza, że długość pasa, na którym mamy lądować pokonuje w 0.6 sekundy. Dlatego wahadłowiec musi znacząco zwolnić. Nie może zwolnić do 0 silnikami, bo nie ma na tyle paliwa, dlatego zwalnia tylko tyle, ile potrzeba do rozpoczęcia spadania z orbity.

Podczas spadania wahadłowiec musi się ustawić pod odpowiednim kątem natarcia (40 stopni), żeby siła nośna generowana na skrzydłach nie wynosiła go do góry. Dodatkowo część kadłuba, która stawia opór atmosferze, jest pokryta specjalnym niepalnym materiałem.

Prędkość opadania kontroluje się poprzez kąt wychylenia na boki (bank angle), co powoduje zbaczanie wahadłowca z trajektorii, trzeba to kontrować poprzez wychylenia na drugą stronę.

Gdy już zwolnimy wystarczająco (do około 13000 km/h) zmniejszamy nasz kąt natarcia, żeby nie runąć na ziemię jak kamień.

@tusk: Dodam, że ten fragment jest też mniej-więcej prawdziwy dla Starshipa, tylko statek SpaceX zamiast lądować jak samolot, wykona w ostatniej fazie lądowania "przewrót na rufę" (w sensie obróci się tyłem w stronę ziemi, z wykorzystaniem silników manewrowych) i przez chwilę będzie spadał jak kamień, tylko nisko nad ziemią włączy silniki i wyląduje pionowo jak

[tusk]

@polarbit: COOO? xDDDDD

[Konata]

Niesamowite... tyle rzeczy mogłoby pójść nie tak... a ja się boję latać samolotami

[orkako]

12 lat temu grywałem w Orbitera. Uczyłem się przez 3 miesiące podstaw fizyki orbitalnej oraz obsługi wahadłowca. Pozwoliło mi to wystartować promem i osiągnąć stabilną orbitę. Niestety nigdy nie opanowałem samodzielnego synchronizowania orbity ze stacją kosmiczną, czy lądowania. Potrafiłem to jednak robić w samouczku, który mówił krok po kroku co mam robić, ale w sumie to nie wiedziałem co robię. No i wylądować w samouczku udało mi się dopiero po wielu próbach przy najłatwiejszych warunkach pogodowych i niezawodności systemów.
W sumie więcej uczyłem się obsługi i o prawach fizyki, niż faktycznie sobie polatałem, ale warto było ( ͡° ͜ʖ ͡°)
Teraz doskonale wiem jak wygląda faktyczne latanie w kosmosie i, ze wcale to nie jest takie "hop siup - lecimy w stronę słońca". Co prawda z czasem wyszło kilka gier które również realistycznie pokazują ruch statków w kosmosie, a nawet zaczęto wykorzystywać to w filmach, ale w orbiterze spotkałem się z tym po raz pierwszy.

Dowiedziałem się też dlaczego wahadłowce przeszły na emeryturę. Te pojazdy to mistrzostwo w przekombinowaniu i utrudnianiu wszystkiego. Przykładowo lądując musimy obserwować 2 kluczowe parametry wyświetlane na ekranie i wykonać pewną czynność gdy osiągną one dokładnie zananą wartość. Sęk w tym, ze owe parametry są pomiędzy całą lawiną liczb, które w tym momencie nie są specjalnie ważne. Dlaczego te liczby nie są wyszczególnione? Dlaczego nie ma automatyzacji tego procesu, albo przynajmniej sygnału dźwiękowego po osiągnięciu dengo parametru, który bardzo szybko się zmienia i trzeba się wstrzeli dokładnie w punkt. Inny przypadek to, gdy musimy przełączać się pomiędzy trzema ekranami, aby na bieżąco monitorować kilka kluczowych parametrów, które również znajdują się w nasrywie latających cyferek opisanych skrótami literowymi, które wcale nie musiały być skracane. Na kokpicie są dwa ekrany (w istocie jest ich
( w istocie jest ich razem 9, ale z 2 się na ten moment korzysta) oba potrafią wyświetlać to samo, więc na oba ekrany mogę wrzucić oba potrzebne obrazy z cyferkami, ale dla trzeciego ekranu już brakuje monitora, bo ten obok akurat tego obrazu wyświetlić nie może, a przecież nie jest w tej chwili po

[ShpxLbh]

#!$%@?ąc od filmiiku i wiedzy, ten typ ma taką maniere i skacze po scenie że nie mogę tego oglądać

[atpl77]

@ShpxLbh: nie wiem skad na to moda. Wolalbym zadnych glupich wstawek itd..po prostu zeby opowiadal jak to jest

[jonasz787]

@ShpxLbh: Najprawdopodobniej zwyczajnie ma tremę.

[Jarek_P]

@republikaninPL: wykonali całkiem dużo. Funkcjonalna makieta wahadłowca była wynoszona na wysokość przelotową na plecach Boeinga 747 i ćwiczyli lądowanie do upadłego.

[60scnds]

@prawo_jazdy_w_chipsach: Wygląda na to, że nie.

[zjadlbymbanana]

Mega ciekawy wykład! Koleś świetnie opowiada. Teraz dopiero widać jak skomplikowane i ryzykowne są takie loty.

[l.....3]

Bardzo ciekawy materiał :) W telewizji lądowanie wahadłowców wygląda zupełnie inaczej :)

[ultimatebadass]

Graliście kiedyś w taką grę "Shuttle" na Amidze? Pierwsza "misja" to było właśnie lądowanie na lotnisku pod odczepieniu od 747, łatwo nie było. Gierka była zajebista, można się było większością przełączników w wahadłowcu pobawić...

[J.....r]

@ultimatebadass: To zagraj sobie w Orbitera tam jest wahadłowiec, Apollo, Mercury, Gemini, Sojuzy, pewnie SpaceX, Startrek itd.

[ultimatebadass]

Orbiter

@John_archer: Dzięki, sprawdzę!

[L.....n]

Spróbujcie wylądować helikopterem, w którym wirnik pionowy przestał działać, ale wy nadal lecicie z prędkością X i dlatego tylko nie wszedł w rotację.