Opracowany przez Kanta Projekt Wieczystego Pokoju (Zum ewigen Frieden) z 1795 formułuje postulaty dla osiągnięcia trwałego pokoju między państwami:
Artykuły preliminaryjne (przygotowawcze):
1. „żaden traktat pokoju nie będzie poczytany za ważny, jeśli potajemnie zachowa się w nim materiał, który mógłby posłużyć jako zalążek przyszłej wojny”
2. „żadne samoistne państwo (małe czy też duże, to rzecz obojętna) nie może być nabyte przez jakieś inne państwo drogą spadku, zamiany, kupna lub darowizny, gdyż jest ono społecznością ludzi, której nikt – prócz niego samego – nie może rozkazywać i dysponować nią.”
3. „wojska regularne (miles perpetuus dosł. „wieczny żołnierz”) winny być z czasem zupełnie zniesione”
4. „w związku z zewnętrznymi zatargami państwa nie powinny być zaciągane żadne długi państwowe”
5. „żadne państwo nie powinno mieszać się przemocą do ustroju i rządów innego państwa”
6. „żadne państwo w stanie wojny z innym państwem nie może sobie pozwolić na takie wrogie kroki, które musiałyby uniemożliwić wzajemne zaufanie w przyszłym pokoju, jak: wynajmowanie skrytobójców (percussores), trucicieli (venefici), łamanie warunków kapitulacji, nakłanianie do zdrady (perduellio) w kraju, z którym prowadzi się wojnę itp.”
Artykuł 2 i 5 wydają się być protestem przeciw rozbiorom.
Artykuły definitywne (ostateczne):
1. „ustrój obywatelski w każdym państwie powinien być republikański” (podział władz)
2. „prawo międzynarodowe powinno opierać się na federacji wolnych państw”
3. „ogólnoświatowe prawo obywatelskie powinno być ograniczone do warunków powszechnej gościnności”
Dalej następują dwa uzupełnienia – „o gwarancji wiecznego pokoju” i „tajny artykuł do wiecznego pokoju”, oraz dwa dodatki, w których autor porusza stosunek moralności do polityki, przyznając pierwszeństwo tej pierwszej.
#filozofia #pokoj #madrosci #wielcyludzie #immanuelkant