[stanislaw-cybruch]

#stan #ptak #orzel #gatunek #zwierzeta Król polskich ptaków orzeł przedni

"Ignorancja ma skrzydła orła i wzrok sowy" - twierdził Zbigniew Herbert. Nie jest ignorantem orzeł przedni, a wzrok ma sokoli, bo z rzędu drapieżnych się wywodzi.

Tegoroczna wiosna, choć mało przyjemna ze względu na kapryśną i chłodną aurę, ma swoje tradycyjne, regularnie powtarzające się uroki w życiu ptaków. Wśród 450 gatunków, które bytują i rozmnażają się w Polsce, z tego 10 gatunków chronionych, szczególną uwagę budzi wyjątkowo ciekawy, majestatyczny ptak - orzeł. Orły z podrodziny dużych ptaków drapieżnych z jastrzębiowatych, według fachowców - rzędu sokołowych - liczą 31 gatunków. Cztery spośród nich są w Polsce.

Jednym z nich jest orzeł przedni. To bardzo rzadki duży ptak szponiasty. Zdaniem znawców, w naszym kraju żyje około 35 par tych ptaków (w 2010 roku), z tego 30 par gniazduje w Karpatach, reszta ma swoje treny na Mazurach i Wybrzeżu. Kilka gniazd jest też na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Gniazduje tam, gdzie ma pod dostatkiem pożywienia; zjada susły, świstaki i zające, poluje też na młode lisy, kozice, muflony i koźlęta saren. Łapie kuraki leśne i inne ptaki drapieżne. Nie gardzi padliną.

Na przełomie zimy i wiosny orły przednie prowadzą intensywne prace przy remoncie i odbudowie gniazd. Wykonują jednocześnie widowiskowe loty godowe. Najpóźniej około 20 marca, samice rozpoczynają składanie i wysiadywanie jaj. Około 70 procent samic, składa po dwa jaja, pozostałe 30 proc. - po jednym. Wysiadywanie piskląt trwa 40 dni. Orły przednie zwykle odchowują jedno pisklę; gdy są dwa, silniejsze z nich, eliminuje w gnieździe słabszego osobnika (to zjawisko kainizmu).

Według przedstawiciela podkarpackiego Komitetu Ochrony Orłów, kainizm pojawia się do tygodnia po wylęgu, a rodzice nie ingerują w rywalizację potomstwa. Na ogół w lipcu młody orzeł opuszcza gniazdo. Do zimy przebywa jeszcze w towarzystwie rodziców. Dojrzałość płciową osiąga w okresie czterech lat.

Orzeł przedni widywany jest pojedynczo lub w parach, w miejscach gniazdowania spotykany jest przez cały rok. Poza okresem lęgowym prowadzi osiadły tryb życia i rzadko wylatuje na większe odległości.

To najsilniejszy europejski orzeł, także w Polsce. Chwyta nawet dość duże gryzonie. Lokalnie specjalizuje się w polowaniu na konkretne ofiary. Mimo mniejszych rozmiarów, w walce pokonuje zwykle większego od siebie, bielika zwyczajnego. Buduje gniazda na niedostępnych półkach skalnych w górach i na wysokich drzewach na nizinach. Bardzo czujny i płochliwy, szczególnie podczas lęgów. Niepokojenie go w czasie lęgów tworzy poważne zagrożenie dla tego gatunku.

Orzeł przedni jest mistrzem prędkości w locie. Czasem osiąga prędkość do 160 km/h, choć zwykle lata znacznie wolniej, średnio 48 km/h. W nurkowaniu z dużej wysokości osiąga prędkość do 320 km/h. Ludzie, w różnych krajach, po odpowiednim wyszkoleniu, wykorzystują go, jako ptaka niskiego lotu, w sokolnictwie. Przeszkolony potrafi doskonale współpracować z człowiekiem.

Zobacz: orzeł przedni - najsilniejszy orzeł europejski - Zoo w Łodzi - https://www.youtube.com/watch?v=QTjiTByVzoM

W poszukiwaniu i wypatrywaniu zdobyczy krąży inteligentnie bardzo wysoko. Ataki wykonuje zwykle z mniejszych wysokości, wykorzystując w tym celu osłonę drzew, skał lub górskich stoków. Nic dziwnego, że zdobył miano króla ptasiego rodu. Duma, siła i odwaga to cechy przypisane mu od dawna. Wyróżniają go one, zarówno z wyglądu, jak i zachowania. Z tych względów przeszedł do legend. Jego wizerunki widnieją na wielu królewskich i szlacheckich herbach.
Źródła: ekologia.pl, ptakolub.gsi.pl i gniazdosokolnikow.pl.

Stanisław Cybruch

Na zdjęciu ilustracyjnym - Orzeł przedni – atak na lisa.
Foto: dinoanimals.pl.google.com.