Interwencje policyjne, jak to z nimi jest? W tekście wskazuję obowiązki i podstawy prawne działania policjantów. Często na wykopie jest gównoburza hurr durr w różnych sprawach, bo większość osób nie wie, jak szerokie uprawnienia ma policja oraz myli np. przeszukanie z kontrolą osobistą lub zatrzymanie osoby ze zwykłą interwencją.
Zacznę od tego, że aby policjant podjął interwencję musi mieć podstawę faktyczną oraz prawną. Co to znaczy w praktyce? Musi zostać popełnione wykroczenie/przestępstwo lub prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Przykładowo funkcjonariusz policji zauważy osobę spożywającą alkohol w miejscu objętym zakazem (a nie jak wiele osób mówi w miejscu publicznym). Podstawa prawna - wykroczenie z art. 43’1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi podstawa faktyczna – spożywanie alkoholu (lub jego prawdopodobieństwo). Inny rodzaj interwencji – zgłoszenie, że ktoś zakłóca ciszę nocną – jest to wykroczenie z art. 51§1 k.w. Wielu z was zapyta – a co z tzw. rutynową kontrolą? Na gruncie prawa coś takiego nie istnieje, bowiem nie ma tu ani podstawy prawnej ani faktycznej. Ale policjant może stwierdzić, że swoim wyglądem przypominasz osobę poszukiwaną i dlatego przeprowadza kontrolę. Jest to dosyć naciągane, ale trudne do udowodnienia.
Policjant rozpoczynając interwencję powinien przedstawić się ze stopnia, imienia, nazwiska i przedstawić podstawę prawną oraz faktyczną (§ 2. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów).
A co z obowiązkiem okazania legitymacji służbowej? Na gruncie art. 65 ust 1 ustawy o policji w trakcie „zwykłych” czynności, takich jak karanie mandatem (czynności administracyjno-porządkowe) czy legitymowanie, nie ma takiego obowiązku. Gdyby był nie umundurowany wówczas taki obowiązek na nim ciąży, ewentualnie gdy wykonuje czynności z art. 15 ust 1 pkt 2-4 tj. np. zatrzymanie osoby (jedziecie na tzw. dołek czyli do PDOZu) lub przeprowadza przeszukanie.
Następnie policjant zazwyczaj przystępuje do legitymowania osób (art. 15 ust 1 pkt ustawy o policji) celem ustalenia tożsamości – ktoś zapyta po co, skoro ja np. tylko z nimi stałem, a nie piłem? Cel legitymowania to ujawnienie osób poszukiwanych. Jak pewnie wiecie – nie macie obowiązku noszenia dowodu osobistego (ale jest ogólny obowiązek posiadania dowodu – art. 5 ust 2 ustawa
o dowodach osobistych – najbezpieczniej trzymać go w domu). Waszą tożsamość może potwierdzić osoba która wam towarzyszy i posiada przy sobie ważny dowód osobisty. Problem jest, gdy nie ma osoby która potwierdzi waszą tożsamość – policjant może się udać z wami do miejsca zamieszkania po dokument lub do osoby która potwierdzi tożsamość lub udacie się z nim na komisariat, gdzie potwierdzi tożsamość na podstawie danych w systemach policyjnych. Postępowanie takie przeprowadza się, gdy ma być na was nałożony mandat – ma to zapobiec sytuacji karania osoby niewinnej. Natomiast gdy nie popełniasz żadnego wykroczenia, można poprzestać na ustaleniu waszej tożsamości na podstawie wypowiedzi ustnej.
Należy zwrócić uwagę na fakt, iż w trakcie interwencji nie można się nigdzie oddalać do czasu jej zakończenia przez policjantów. Ktoś krzyknie, że jest to „zatrzymanie” i naruszenie praw konstytucyjnych – jak wskazują orzeczenia Sądu Najwyższego, prowadzone czynności nie są zatrzymaniem na gruncie prawa.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że wykroczeniem jest nie okazanie dowodu osobistego mimo tego, że posiadamy go przy sobie – art. 65 § 2 k.w. To samo tyczy się fałszywego potwierdzenia tożsamości innej osoby lub podania swoich fałszywych danych osobowych. Zdarzają się sytuacje, gdy osoby twierdzą, że nie mają dokumentu i wtedy policjanci mogą przystąpić do kontroli osobistej/ bagażu – często na wykopie pisze się „przeszukania” celem ujawnienia dokumentu przy osobie. Trzeba zwrócić uwagę na to, że przeszukanie i kontrola osobista są to dwie zupełnie różne czynności często mylone! Skupię się na kontroli bagażu (art. 15 ust 1 pkt 5 ustawy o policji), gdyż ją najczęściej przeprowadzają policjanci. W skrócie napiszę, że różni się to tym od przeszukania, iż nie odkrywa się nagich części ciała (§ 16 ust 1 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie sposobu postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów) i jest dosyć odformalizowana. Policjant sprawdza wam kieszenie, buty, plecak, torbę, ale nie może wam kazać zdjąć koszulki i odkryć nagiego ciała (tym się różni m.in. od przeszukania oraz tym, że nie wymaga zatwierdzenia przez sąd lub prokuratora). W trakcie tej czynności nie zagląda się też do d… . Z czynności kontroli osobistej/bagażu nie sporządza się protokołu kontroli, chyba że kontrolowany wyraźnie sobie tego zażyczy. Kontrolę przeprowadza się miejscu niedostępnym dla osób postronnych. Konieczną przesłanką do przeprowadzenia kontroli jest popełnienie lub podejrzenie popełnienia wykroczenia/przestępstwa (jak np. wspomniałem ukrywanie dokumentu tożsamości).
Pod koniec wspomnę jeszcze o stosowaniu siły fizycznej oraz ręcznego miotaczu gazu przez policjantów. Pierwszy przypadek użycia środków przymusu bezpośredniego np. siły fizycznej lub ręcznego miotacza gazu (art. 11 ust. 1 ustawa o środkach przymusu bezpośredniego) mówi o „wyegzekwowaniu wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym przez uprawnionego (policjanta) poleceniem”. Jest to bardzo szerokie pojęcie. W prawie o ruchu drogowym istnieje np. obowiązek przebywania w pojeździe w trakcie kontroli drogowej – naruszając ten obowiązek czyli opuszczając pojazd wbrew poleceniu policjanta istnieje już podstawa do użycia siły fizycznej w myśl ustawy. Siedzisz na oparciu ławki w parku i nie chcesz z niego zejść? Popełniasz wykroczenie z art. 143 k.w. i siła fizyczna może zostać użyta wobec ciebie – cel to przywrócenie stanu zgodnego z prawem czyli korzystanie z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego w sposób właściwy. Dochodzimy w końcu do meritum, czyli ukarania mandatem karnym. Nie ważne za co – zawsze można odmówić mandatu karnego. Wówczas zostaje skierowany wniosek do sądu o ukaranie. Na tym kończę – jak będzie zainteresowanie to napiszę co dalej.
Komentarze (135)
najlepsze
I jak w końcu jest z przeszukaniem auta na drodze? Tak jak z kieszeniami, czy tak jak z mieszkaniem?
Gdzie jest instrukcja korzystania z ławki abym wiedział co oznacza "korzystanie w sposób właściwy"?
Z tego co mi wiadomo ławka służy do siedzenia, więc siedząc na niej (nie ważne gdzie) korzystam w sposób właściwy. Jakim cudem mogę bardziej psuć deskę z oparcia siedząc na niej aniżeli z siedziska? Poproszę jakiś dowód na potwierdzenie teorii: Jeżeli deska jest użyta do siedziska ma + 100 do wytrzymałości, jeżeli tą samą
edit: autor wpisu również nie napisał nic o butach na siedzisku.
Komentarz usunięty przez moderatora
Poszukaj, chętnie przeczytam ten artykuł.
miejsce - juwenalia studenckie
sytuacja - zakaz wnoszenia jakiegokolwiek alko na teren imprezy [teren otwarty / zaplotowany]
co mam na mysli 'zakaz' :
1. zakaz dotyczy jakiejkolwiek formy [butelka/puszka - w/e - you name it - it's there]
2. za plotem [przewaznie 5m od wejscia] - sponsor imprezy [wszyscy wiemy o co
w protokole napisano: osoba opuszczala bar z grami hazardowymi. kontrola na posiadanie lub dystrybucje narkotkykow zgodnie z zadaniami
Takie coś jest ok?
są zawsze przez parówiarzy naciągane.
JP
A to przykład jak sie przypałętało dwóch skautów.
Jeden rumun drugi student. Kur* małolatów do pyciarni przyjmują