Czy należy się odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie?
Artykuł ze strony https://czasopismo.legeartis.o...
Cytaty.
Zatrzymany za przestępstwo, uznany winnym wykroczenia — czy należy się odszkodowanie za niesłuszne zatrzymanie?
Nieprawomocny wyrok SO w Warszawie z 9 listopada 2022 r. (XII Ko 80/21)
Oceny słuszności tymczasowego aresztowania, na gruncie przepisu art. 552 § 4 kpk należy dokonywać przede wszystkim z punktu widzenia ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie. Niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie to takie, które — przede wszystkim z perspektywy ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy i końcowych ustaleń dokonanych w sprawie o odszkodowanie — nie powinno mieć miejsca.
https://orzeczenia.ms.gov.pl/c...
Podejrzenie, iż doszło do popełnienia przestępstwa, jest podstawą zatrzymania domniemanego sprawcy, o zatrzymaniu podejrzanego może zadecydować także prokurator w ściśle określonych przypadkach. Naruszenie przepisów proceduralnych oznacza, iż zatrzymanie było niezasadne — czy jednak Skarb Państwa może ponosić odpowiedzialność za niesłuszne zatrzymanie jeśli nie potwierdziły się zarzuty będące podstawą pozbawienia wolności?
Sprawa zaczęła się od policyjnego zatrzymania członkini kolektywu „Stop bzdurom”, która na zabytkowym gmachu Ministerstwa Edukacji Narodowej namalowała napis „Twoje dziecko LGBT plus” (oraz kilka imion). Akt protestu potraktowano jako przestępstwo uszkodzenia zabytku, zatem tydzień później, na polecenie prokuratury, funkcjonariusze złożyli podejrzanej poranną niezapowiedzianą wizytę. Aktywistka została zatrzymana i przewieziona na przesłuchanie, a po trwających łącznie 6 godzin czynnościach zwolniono ją do domu ( por. „Napisy na gmachu MEN. Jedna osoba zatrzymana” https://www.rmf24.pl/fakty/pol...)
Sąd uwzględnił zażalenie na zatrzymanie i uznał czynność za niezasadną. Kilka tygodni później kobieta została prawomocnie uznana winną wykroczenia bezprawnego zamieszczania napisu w miejscu publicznym (przy czym sąd odstąpił od wymierzenia kary) — a następnie wniosła o zasądzenie 50 tys. złotych tytułem zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie i wywołaną tym krzywdę.
Odnosząc się do żądania sąd stwierdził, że niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie oznacza czynność dokonaną z naruszeniem przepisów kodeksu postępowania karnego, albo też niezasadną z perspektywy finalnego rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej. Ocena bezpodstawności zatrzymania następuje na podstawie materiałów, którymi dysponował organ decydujący o zastosowaniu tego środka, acz z uwzględnieniem całokształtu później ustalonych okoliczności. Zasadniczo przyjmuje się, że aresztowanie lub zatrzymanie było niesłuszne, jeśli oskarżony / podejrzany został prawomocnie uniewinniony, bądź umorzono w stosunku do niego postępowanie (także warunkowo), sąd odstąpił od wymierzenia kary, nastąpiło skazanie na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub też wymierzona została tylko kara niezwiązana z pozbawieniem wolności. W konsekwencji odpowiedzialność Skarbu Państwa za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie, oparta jest na zasadzie ryzyka i kryteriach słuszności.
W tym przypadku sąd uznał za kwotę adekwatną 12 tys. zł.