@piksel169: "Nigdy w Łodzi nie byłam. Znam wojenną historię miasta i w głowie mi się ona nie mieści, zwłaszcza historia getta. W Augustowie też było getto, także zlikwidowane. Jednak nie wiem o tym z doświadczenia, bo byłam w tym czasie na Syberi."

@lewilny_lewak: Dzień dobry, Państwo zadają pytania - a my - znaczy wnukowie - odpisujemy. Babcia umie posługiwać się komputerem, ale z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów nie daje rady pisać na klawaturze sama. A, że język mówiony jest troche inny od pisanego, to na bieżąco poprawiamy na tyle, by łatwiej było czytać. Zapewniam jednak, że nic od siebie nie dodajemy - nie śmielibyśmy, zwłaszcza, że czytamy Babci odpowiedzi przed wysłaniem :)

@aleksandram9: "Babcia serdecznie dziękuje" :)

@TouchTheSky: Po Syberii już mogło być tylko lepiej. Lepiej, bo u siebie, na swojej ziemi, wśród swoich. Dlatego, choć nie było lekko, nic już nie było tak straszne.
Nie mam żalu do Boga, ale mam żal do ludzi. Że potrafią robić straszne rzeczy.
Ale też nie wszyscy. Na Syberii widziałam też wielu ludzi dobrych i szlachetnych: Polaków, Niemców, Rosjan. Może najmniej Rosjan, bo oni czuli się panami sytuacji.

@piksel169: "W Skierniewicach mieszkała rodzina mego Taty, tam oraz w Piotrkowie Trybunalskim znajdują sie groby Jego bliskich, dlatego tereny te nie są mi obojętne."

@lewilny_lewak: bo się nie dogadaliśmy we dwoje co do konwencji. Błażej zaczął w cytatach, ja bez, a teraz próbuujemy uzgodnić styl.

@OscarGoldman: "serdecznie dziękuję, ono najbardziej się przyda"

@Jimmy_PoP: Babcia cieszy się, że dzięki niej ktoś mógł bliżej poznać historię swoich bliskich. To był jeden z powodów jej napisania.

@rothen: "Znałam takich, co wierzyli, że ustrój radziecki wraz z gułagami byl najlepszy na świecie. Niemal cały ZSRR w to wierzył, więc nie jest Pan w swoim poglądzie odosobniony".

@lewilny_lewak: Cieszę się, że AMA się podoba :) Babcia też, że ktoś chce jescze słuchać. Co do komunizmu/socializmu - jeśli idzie o dzisiejszą Rosję, to Babcia mówi, że nie dostrzega jakiejś wielkiej różnicy między socializmem, jeśli tak to można nazwać, jaki jest teraz, a tym, co było dawniej. I wszelkich "izmów" się panicznie boi. A co do socializmu w Polsce, to nie ma zdania. Jeśli zada Pan pytanie o jakieś konkretnePokaż całość

@TouchTheSky: Oj, tej radości z dzieciństwa nie ma. Za duża trauma. Człowiek nie jest z żelaza, nawet jeśli to udaje. Chociaż potem w życiu niewiele rzeczy mogło mnie już przestraszyć. Wszystkim, którzy narzekają na obecne warunki, zalecam miesiąc na Syberii, żeby docenili, co mają.
Teraz pozostaje strach, bo ja wiem, co to jest obecny rosyjski ustrój. A Rosja jest, mimo wszystko, potęgą.

@MUFC: "Tak samo ludzie, a i Żydzi byli wywiezieni. Z Augustowa to był pan Borowicz, właściciel młyna elektrycznego i olejarni. Potem dwaj bracia Rechtmani, którzy trudnili się handlem, który całkiem dobrze prosperował. Był żyd Abe (z Wołkowyska), który wygrywał na skrzypcach i znał tylko jedna piosenkę po polsku: "Jechał chłop na babie, baba na sienniku, siennik po podłodze, wszystko było w drodze". W naszym rejonie dyrektorem szpitala był też lekarz żydPokaż całość

@gizmo930: 1. Dostęp do informacji był pewnie bardzo ograniczony, ale czy wiedzieliście o umowie podpisanej przez Sikorskiego ze Stalinem, która dawała amnestie? Jeśli tak, to jak reagowali ludzie, jakie były Pani odczucia?
Tak. Na fali tej amnestii wypuszczono część więźniów, pozostałą dopiero w 1944. Ci, co opuścili obozy w 1941, zazwyczaj udawali się do Buzułuku, Czak Paku i innych miejscowości, gdzie formowała się Armia Andersa. Ci, co w 1943 - doPokaż całość

@gizmo930: 4. Czy widzi Pani jakieś podobieństwa w postępowaniu Rosji podczas wojny a obecną sprawą Ukrainy (aneksje, obrona mniejszości)?
Widzę, ale niewiele. Konsekwencja z jaką to robią, ta sama. Ale zbrodni trochę mniej i na mniejszą skalę. No i nie ma deportacji na Sybir. Może dlatego, że świat patrzy, tak nie hulają.

@gizmo930: 3. Najważniejszym celem było przetrwanie, ale czy zdarzały się przypadki, że ludzie mieli już dość i po prostu, rzucali sie na strażników z gołymi rękami? Czy zdarzały się jakieś bardziej zorganizowane akcje sabotażowe? - OK
Tam, gdzie byłam, nie zdarzały się takie akcje. Nie było sensu na tym bezkresnym pustkowiu sprzeciwiać się komukolwiek, bo za to wysyłano do łagru. A w domu zostałyby małe dzieci, na pewną głodową śmierć. WięcPokaż całość

@gizmo930: Pamiętam jedną akcję zorganizowanego oporu, kiedy nasze matki nie chciały przyjać sowieckiego obywatelstwa. Zamknięto je w kołchozowej switlicy i zapowiedziano, że nie wrócą do dzieci, zanim nie podpiszą zgody. I co miały zrobić?
Owszem, kiedy kazano nam pracować w Boże Ciało, zniszczyłam kosiarkę, sprytnie wsadzając tam metalowy pręt. I choć kowal wrzeszczał: Ty sabotażnico!, niczego nie mógł mi udowodnić.

@Melodykop: Nikt nie odwarzył się, już łatwiej było probować kraść przenicę. Powolanie na wiki zaczęło się dopiero po naszym odjeżdzie. Każdy kołchoz musiał dać parę osób na straszenie wilków. Szedł szpaler ludzi a władza przysłała helikoptery. Ci bęblini, łomitali w co się dało (wilki na stepie były w norach) wilki wyskakiwały a ich łomotali z helikoptera.
Było też cmentarzysko bydęce, z padniętymi zwierzętami między wioskami, który odwiedzały wilki. I z nimiPokaż całość

@gizmo930: "Mówil, że nas Zachód sprzedał, ja nie miałam siły o tym myśleć. Baliśmy się, że jak zaczniemy o tym mówic, to zawrócą nas z powrotem. Nie przywitano nas w Augustowie chlebem i solą. My z Kazachstanu przyjechaliśmy goli, bosi i głodni. Siostra swoją rodzinę wykarmiła ledwo, nas nie mogli wziąć na swoje utrzymanie. Mieszkali w baraczku na tym dawnym naszym placu gdzie stał nasz dom. Dopiero nasza krewna z Żarnowa,Pokaż całość

@Windigo: Jeśli mogę Ci poradzić, to zrób wszystko, żeby Ci starczyło. Myśmy Babcię nagrywali wielokrotnie i zajeło to sporo czasu, ale było warto. Jak Babcia odejdzie nie będziesz mógł sobie darować, że nie zdążyłeś. Do dziś żałuję, że nie zdążyłam nagrać babci brata, który opowiadał między innymi taka historię: Podczas bombardowania Berlina (a zawędrował tam z Armią Kościuszkowską), alianci trafili w zoo. Widok jak z Apokalipsy. Krzyczące małpy wspinające się poPokaż całość

@Sowson: jakie dobij? Babcia pytała wczoraj, czy może nie było jeszcze jakichś pytań, na które mogłaby odpowiedzieć ;)