ONR-owiec Mjr Władysław Dybowski jak Hans Kloss
Szkoda, że polscy narodowcy wolą popularyzować i czcić takie osoby jak Pilecki(nic oczywiście do Pileckiego nie mam), a nie widzą, że w swoim środowisku mieli setki takich bohaterów jak właśnie Mjr Władysław Dybowski.
Myślę, że życiorys tego polskiego nacjonalisty byłby dobrym scenariuszem do filmu.
Mjr Władysław Dybowski „Przemyski” - adiutant gen. Hallera
31 sierpnia 1947 r., w więzieniu mokotowskim w Warszawie, straceni zostali mjr. Władysław Dybowski – działacz Organizacji Polskiej i oficer NSZ, oraz jego syn Konrad - w czasie okupacji żołnierz AK. Komunistyczny sąd oskarżył ich o działalność przeciwko władzy ludowej i szpiegostwo. Wyroki unieważniono w 1993 r.
Władysław Dybowski urodził się 17 maja 1892 r. w Warszawie. Po zdaniu matury w szkole realnej, w latach 1912-1917 studiował w Kijowskim Instytucie Handlowym. Wiosną 1917 r. zmobilizowany do armii rosyjskiej, trafił do Kijowskiej Szkoły Wojennej z przydziałem do 4. Pułku Strzelców Polskich, z którym walczył na froncie austriackim.
Od sierpnia 1917 r. w Korpusie Wschodnim gen. J. Dowbór-Muśnickiego, brał udział w walkach z Niemcami jako dowódca kompanii i adiutant pułku. Gdy korpus został zlikwidowany, przedarł się do Rumunii. Po powrocie do Polski osiadł w Stanisławowie.
Brał udział w wojnie z bolszewikami. Po kolejnych awansach za zasługi w walkach m.in. pod Czortkowem i Husiatynem został adiutantem gen. Józefa Hallera.
Po wojnie pozostał w wojsku. Odbył szkolenie w Centrum Szkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Po kolejnych awansach został dowódcą szwadronu 6 Pułku Strzelców Konnych w stopniu rotmistrza, a następnie adiutantem pułku.
Po przeniesieniu w stan spoczynku w 1928 r. zamieszkał wraz z rodziną w Opatowie Kieleckim. W latach 30. podjął działalność polityczną w Organizacji Polskiej - tajnej, zhierarchizowanej strukturze obozu narodowego.
W czasie okupacji niemieckiej przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął pracę w Zakładach Zieleniewskiego. Wciąż związany z OP, jako oficer w stopniu majora znalazł się w strukturach Narodowych Sił Zbrojnych. W 1942 był twórcą i dowódcą Krakowskiej Brygady Obrony Narodowej.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Krakowa wstąpił do PPR, gdzie zajmował działalnością szpiegowską na rzecz OP oraz Zrzeszenia WiN. W sierpniu 1945 r. na polecenia władz komunistycznych przeniósł się do Legnicy, gdzie został wiceprezydentem miasta odpowiedzialnym za sprawy administracyjne.
Swoje stanowisko wykorzystywał do działalności wywiadowczej. W jej ramach udało mu się pozyskać do współpracy dwóch radzieckich oficerów ze sztabu Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Zdobyte informacje przekazywał do krakowskiej komórki WiN, która wysyłała je do Londynu.
Jesienią 1946 r. UB rozpracował krakowskie, warszawskie i legnickie struktury WiN. Wśród aresztowanych znaleźli się Władysław Dybowski i jego syn Konrad, w czasie wojny żołnierz AK, a później aktywny członek podziemia antykomunistycznego w Krakowie. Przewieziono ich do aresztu śledczego na warszawskim Mokotowie.
Oskarżono ich o działalność przeciwko Polsce Ludowej i szpiegostwo. 16 czerwca 1947 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie pod przewodnictwem ppłk. Jana Hryckowiana skazał obu na karę śmierci. Wyrok wykonano 31 sierpnia 1947 r. w więzieniu mokotowskim. Zwłoki pochowano w nieznanym miejscu.
W 1993 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki skazujące. Symboliczne groby mjr. Władysława Dybowskiego i jego syna znajdują się na Cmentarzu Powązkowskim w Kwaterze „Na Łączce”.
Paweł Brojek
Źródło: spchd.lca.pl
