[Orientalista]

Kolejny powrót po kolejnej przerwie. Tym razem wynikającej bardziej z przyczyn technicznych. Otóż pewnego deszczowego popołudnia piorun postanowił uderzyć w mój dom, rozrywając na kawałki fragment ściany za moimi plecami i o mały włos mnie nie zabijając. Eksplozji nie przeżył za to mój komputer.

Przez pewien czas posty będą mniej regularne, ale postaram się, żeby strona żyła.

Stopniowo wracam do normalności, ale bynajmniej nie oznacza to, że sprawa jest zakończona. Zamierzam teraz dokładnie się jej przyjrzeć i postarać się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie.

Które bliskowschodnie bóstwo powiązane z piorunami mogłem rozgniewać tak mocno, że aż chciało mnie zabić?

Kiedy mowa jest o bogach piorunów, myślimy raczej o europejskich mitach. Grecki Zeus, nordycki Thor czy nasz rodzimy Perun. Piorun jest jednak jednym z bardziej widowiskowych zjawisk atmosferycznych, można zatem domyślać się, że powiązane z nim nadprzyrodzone istoty są obecne w mitologiach innych części świata. W bliskowschodnich czy azjatyckich panteonach również znajdziemy takie postaci. Wyruszam więc w wielką podróż w poszukiwaniu wschodnich bóstw powiązanych z deszczem i piorunami. I zabieram Was ze sobą.

W pierwszym momencie na myśl przychodzi mi irański Tisztria. Nie jest on raczej podejrzany o tak niecne zamiary, ponieważ w tradycji Zaratusztrianizmu - przedislamskiej religii Iranu - jest jednoznacznie pozytywną postacią. Ale i tak warto mu się przyjrzeć.

Tisztria jest utożsamiany z Syriuszem, najjaśniejszą gwiazdą widoczną na niebie. Jego zadaniem jest strzeżenie chmur i pilnowanie, aby zsyłały one na ziemię życiodajny deszcz. Jest więc istotą powiązaną z urodzajem i życiem.

W tradycji zaratusztriańskiej Tisztria pod postacią pięknego, białego konia stoczył walkę z Aposzą - złym bóstwem zsyłającym na ziemię suszę. Aposza przybrał z kolei postać ohydnego, czarnego ogiera. Walka między nimi była długa i zażarta. W końcu Aposza powalił swojego przeciwnika na ziemię. Pokonany Tisztria zwrócił się do Ahury Mazdy, najwyższego boga o pomoc.

W Zaratusztrianizmie ogromną rolę w walce dobra ze złem odgrywali ludzie. To oni, dzięki swoim modlitwom i religijnym obrzędom zapewniali dobrym bóstwom moc i siłę. Tisztria został pokonany, ponieważ ludzie zaniedbali swoje obowiązki na tym polu i nie zapewnili mu wystarczająco dużo siły.

Ahura Mazda sam odmówił modlitwę i złożył ofiarę, aby wspomóc Tisztrię. Ten, dzięki uzyskanej w ten sposób sile ponownie podjął walkę, tym razem pokonując Aposzę.

Historia ta pokazuje dwie rzeczy. Po pierwsze, Zaratusztrianizm kładł wielki nacisk na naturalny porządek świata, troskę o przyrodę i środowisko. Po drugie, miała ona pokazać ludziom, jak ważne jest gorliwe przestrzeganie wszystkich obowiązków religijnych. Jedynie dzięki prawidłowym modlitwom, składaniu ofiar i odprawianiu obrzędów dobro ma siłę do walki ze złem. Tu człowiek nie jest bezwolnym narzędziem w rękach bogów, zdanym na ich kaprysy. Staje się aktywnym uczestnikiem ich zmagań.

W języku nowoperskim Tisztria nazywany jest Tir. Pochodzi od niego nazwa pierwszego miesiąca lata w tradycyjnym irańskim kalendarzu. Co ciekawe, miesiące w kalendarzu używanym w Iranie noszą właśnie imiona pochodzące jeszcze z tradycji przedislamskiej.

A mój wypadek wydarzył się dokładnie w miesiącu Tir.

Cóż, Tisztria odpowiada raczej za dobre rzeczy, nie podejrzewam go więc o chęć zamordowania mnie. Nawet jeśli to był on, pewnie miał dobre intencje - chciał zesłać nieco orzeźwiającego deszczu w upalny dzień. Być może jednak gdzieś na świecie jakiś gorliwy wyznawca Zaratusztrianizmu modlił się zbyt żarliwie, dając w ten sposób Tisztrii zbyt wiele mocy. Zamiast lekkiego, przyjemnego deszczu wyszła potężna burza z piorunami.

Tak czy inaczej, niedługo będziemy kontynuowali nasze poszukiwania.

#orientalista #iran #mitologia #historia #religia #folklor #legenda #wypadek #burza #piorun #pogoda #deszcz #religioznawstwo #zaratusztrianizm