[antros]

#1000kosci
czyli leksykon łamigłówek mechanicznych tzw. #twistypuzzles #kostkarubika

[ Nr 12 ] Tetrahedron
Halpern-Meier-Tetrahedron / HMT
Jing's Pyraminx
Jade Pyraminx
Pyraminx DuoMo
Magical Triangle Pyraminx
Pyramid 3x3 Tower
Angle Corner Mastermorphix

Dzisiejszą kość chciałem opisać już dawno z kilku powodów, ale mnogość nazw i form, w których występuję sprawiała, że miałem problem z tym czy zakwalifikować niektóre wersje jako odrębne łamigłówki i przyznać im oddzielne numerki. Generalnie każda z kości wyżej wypisanych to ten sam mechanizm i te same elementy mniej lub bardziej finezyjnie zmodowane. Jednak trudno te warianty nazwać shape modami gdyż owe zmiany to jedynie elementy wizualne nie wpływające na ułożenie, a w każdym razie od strony teoretycznej, bo ergonomia ruchów podczas obcowania z taką łamigłówką jest oczywiście zauważalna.

Historia tego czworościanu jest co najmniej tak bogata jak liczba jego wariantów. Techniczne można by rzec, że ta przypominająca pyraminxa konstrukcja jest modyfkacją skewba, a więc czworościanem zmienionym w sześcian, który zyskał dodatkowe osie obrotu i nastepnie znów został zamieniony w czworościan.

W różnych miejscach sieci przypisuje się autorstwo różnym osobom jednocześnie datując powstanie Tetrahedronu na lata od 1981 po 1991 r..
Żeby się nie rozwlekać, krótkie kalendarium:
-początek lat 80. Benjamin R. Halpern i Kersten Meier przedstawiają koncpecję łamigłówki
-1981patent z Halpernem jako wynalazcą
-1981 Marko van Eekelen i Bernard van Houtum jako prace dyplomową prezentują opis, rysunki i rozwiązania
-1982 Uwe Meffert (słyny designer twórca pyramina) publikuje opis podobnej konstrukcji
-1984 Aleksandr Ordynets składa patent na dwie łamigłowki w tym jedną która jest właściwie HMT z tipami (niezależnymi od reszty wierzchołkami jak w pyraminxie)
-1991 najsłynniejszy moder Tony Fisher tworzy pierwsza znaną fizyczną wersję kości (w środowisku zatem uznawany jest za twórcę)

Jak wspominałem przy okazji Fisher Cuba tak środowisko cuberów, moderów jak i markieting dążą do upraszczania nazw, a więc Halpern-Meier-Tetrahedron było nazwą zdecydowanie nazbyt skomplikowaną i obecnie często na podobne konstrukcje poza środowiskiem moderów mówi się Jings Pryaminx.

Jings (drugie foto, drugi od prawej) to wersja pillowed tj. wersja w kształcie czworościanu Reuleaux (patrz Reuleaux Leaf Tetrahedron) HMT powstała w 2009 r.. Była jako pierwsza produkowana przez Uwe Meffertsa i to on nadał jej nazwę na cześć swojej żony Jings. Za autora tego kształtu uznaje się Adama G. Cowana. Obecnie bliżniaczo podobną łamigłówke prdukuje QiYi niestety jest najczęściej sprzedawano pod bardzo mylącą nazwą Angle Corner Mastermorphix.
Jade Pyraminx (drugie foto, drugi od lewej) to design zaprojektowany przez Meffertsa w 2010 jako specjalna edycja Jingsa dla jego Jade Klubu, każdy egzemplarz zawierał chip RFID z unikalnym ID.

Wersja od MoYu w nietypowych kolorach z 2020 r. (pierwszy od lewej), która wyszła w ramach serii 7 unikalnych czworościanów jest kością która z tych wszystkich warianów kręci mi się najszybciej, jest daleko wygodniejsza niż inne pyrki z tej kolekcji. Ze względu na dużą dostępność, niską cenę i unikatowe przycięcie klocków mogę ją spokojnie polecić.

DuoMo (pierwszy od prawej) autorstwa Justina Epletta z 2014 r. to małe cudeńko jeśli chodzi o projekt jej wyglądu. Zdecydowanie wyróżnia się na tle innych wariantów HMT. Nazwa nawiązkuje do Pyramina Duo (czyli wersji Tetrahedronu pozbawionej krawędzi). Czesto właśnie przedstawie się tę łamigłówkę jako pro wersję Duo bo nie mając jej w recę trudno sobie wyobrazić, że to tylko i aż sprytnie zaprojektowany HMT. Kręci się bardzo przyjemnie (i niemal tak szybko jak wersję MoYu) jest to chyba mój uluniny wariant, daje mi dużą przyjemność z kręcenia. Pamiętam że gdy pierwszy raz trafiła w moje ręcę byłem pod tak ogrmną ekscytacją, że ciągle powtarzałem, że tak powinien wyglądać prawdziwy pyraminx. Pokazywałem ją znajomym piramderom, którzy podzielali moje zachwyty :).

Sporadycznie używana nazwa Tetrahedron czyli zwyczajnie czworościan wydaje się niezbyt precyzyjna, ale podobnie jak moje zachwyty nad DuoMo nie jest bezpodstawna. Niedawno napotkałem na ciekawą analizą, która ma dowieść która łamigłówka jest "bazowa" dla czworościanów.
Autor przyjął kilka rozsądnych kryteriów i HMT spełani je daleko lepiej niż Pyraminx:
When Plato met Archimedes: Tetrahedrals

HMT jako kolokwialnie mówiąc "pyrka z środkami" (i bez tipów) jest więc bardziej skomplikowana. Jej liczba boga (długość najdłuższego optymalnego rozwiązania) to 12 (a nie 11 jak w pyrce).
Liczba możliwych stanów: 3732480.

#hobby

[antros]

@antros:

[antros]

@antros: prawdopodobnie najmniejszy HMP na świecie:

[antros]

patent z 1981 r.