[RozkalibrowanaTurbopompa]

Mirki, czy macie już dosyć długich i ciemnych wieczorów oraz krótkich dni? Jeśli tak, to, kontynuując coroczną tradycję, mam dla was dobrą wiadomość. Dzisiaj jest dzień szczególny, bowiem nastąpi najwcześniejszy zachód Słońca w tym roku.

Tak, tak - dziś Słońce zajdzie we Wrocławiu o 15:46:08, a jutro o 15:46:09, całą sekundę później. Dzień od "strony wieczornej" zacznie się wreszcie wydłużać!
Jednak od "strony porannej" dzień nadal się skraca (o około minutę dziennie) i ten trend odwróci się dopiero 1 stycznia, kiedy Słońce we Wrocławiu wstanie o 7:56:53 - całą sekundę wcześniej niż w Sylwestra. Wtedy jednak co wieczór Słońce będzie już zachodzić minutę później. Najkrótszy dzień będzie 22 grudnia.

Ale dlaczego tak się dzieje, to znaczy, dlaczego w dniu przesilenia zimowego nie występuje ani najwcześniejszy zachód Słońca, ani najpóźniejszy wschód Słońca?

Cytując:
Przyczyną tego jest zmienna prędkość kątowa Ziemi w jej ruchu wokół Słońca i stałość prędkości wirowania planety.

Stały okres obrotu wokół osi powoduje, że czas pomiędzy kolejnymi górowaniami tej samej, odległej gwiazdy jest stały (wynosi 23 godziny 56 minut 4 sekundy i jest nazywany dobą gwiazdową).
Natomiast zmiany prędkości w ruchu po orbicie powodują, że czas mijający między kolejnymi górowaniami Słońca zmienia się. Pod koniec roku odległość Ziemia-Słońce jest mniejsza niż średnia jej wartość. To powoduje, że prędkość orbitalna oraz prędkość kątowa jest większa niż średnia policzona z całej orbity. Każdego dnia Ziemia pokonuje większą niż średnia część swojej orbity, Słońce przesuwa się na tle odległych gwiazd o większy kąt i czas między kolejnymi południami wydłuża się. Obecnie wynosi on 24 godziny i 30 sekund. Przesuwające się południe “pociąga” za sobą cały dzień, powodując opisywane różnice między świtem i zmierzchem.

Odwrotne zjawisko występuje latem, tzn. najpóźniejszy zachód Słońca jest przed przesileniem, a najwcześniejszy wschód - po nim.
Oba zjawiska można zobaczyć, analizując wykres z godzinami wschodów i zachodów Słońca w ciągu roku (poniżej) - widać, że krzywe wschodów i zachodów nie są odbiciami lustrzanymi. Szara pionowa kreska pokazuje dzisiejszy dzień.

Więcej można poczytać na angielskiej Wikipedii:
https://en.wikipedia.org/wiki/Equation_of_time
https://en.wikipedia.org/wiki/Analemma

#ciekawostki #astronomia #gruparatowaniapoziomu #nauka

[RozkalibrowanaTurbopompa]

@Gieekaa: a znalazłem takie fajne API :D
https://api.sunrisesunset.io/json?lat=51.108978&lng=17.032669&timezone=UTC&date=2023-12-21
Za to obrazek pochodzi ze strony Gaisma:
https://www.gaisma.com/en/location/wroclaw.html

[Adheziwas]

@awres ciekawostki!!! (╯°□°）╯︵ ┻━┻ ale fajne

[RozkalibrowanaTurbopompa]

@fizyk20: nie do końca rozumiem, w jaki sposób nachylenie osi wywołuje ten efekt. Możesz doprecyzować?

Moim zdaniem, gdyby orbita Ziemi była idealnie kołowa, to wtedy różnica między długością dnia słonecznego a gwiazdowego byłaby codziennie taka sama, i nie występowałby efekt "ciągnięcia" południa słonecznego w jedną czy w drugą stronę w momentach mniejszej lub większej niż średnia prędkości orbitalnej ziemi, niezależnie od nachylenia osi obrotu ziemi do płaszczyzny ekliptyki.

[RozkalibrowanaTurbopompa]

@awres: ależ super rzecz! Dzięki bardzo!

[ouster]

@RozkalibrowanaTurbopompa: Wykres słońca dla Krakowa
https://www.timeanddate.com/sun/poland/krakow
na wykresie widać że od 1 czerwca do 12 lipca nie występuje noc tylko Zmierzch astronomiczny

[JezelyPanPozwoly]

@RozkalibrowanaTurbopompa byle do wiosny byniu

[LeonardoDaWincyj]

@TomAss83 W twoim ogródku ziemia jest płaska tak, zgadzam się.

[REMEMBER_WHAT_THEY_TOOK_FROM_YOU]

@RozkalibrowanaTurbopompa to dlaczego przesilenie zimowe jest 22 grudnia ¯_(ツ)_/¯

[RozkalibrowanaTurbopompa]

@REMEMBER_WHAT_THEY_TOOK_FROM_YOU: bo wtedy jest najkrótszy dzień

[sztach]

Odwrotne zjawisko występuje latem, tzn. najpóźniejszy zachód Słońca jest przed przesileniem, a najwcześniejszy wschód - po nim.

@RozkalibrowanaTurbopompa:

Nieprawda. Najpóźniejszy zachód jest około 28 czerwca (w zależności od szerokości geograficznej), najwcześniejszy wschód chwilę przed przesileniem (około 18 czerwca, również zależy od szerokości geograficznej).

[xolox]

Czułem że coś się dzieje....

[fizyk20]

@RozkalibrowanaTurbopompa: To trochę ciężko opisać na szybko, ale spróbuję.

Oznaczmy sobie roboczo przez t dobę gwiazdową, a przez T rok gwiazdowy.

Załóżmy na moment, że nie ma ani nachylenia osi, ani mimośrodu orbity i ekliptyka pokrywa się z równikiem niebieskim, a Słońce przesuwa się po niej jednostajnie. Sfera niebieska obraca się wtedy pozornie z prędkością kątową 2π/t, natomiast Słońce przesuwa się po równiku niebieskim z prędkością 2π/T, przez co

[niki_niki]

@RozkalibrowanaTurbopompa Warto nadmienić przy okazji, że najdłuższa noc, jest krótsza niż najdłuższy dzień. Wynika to z definicji kiedy zaczyna się dzień, a kiedy kończy. Czas w którym Słońce "zachodzi" za horyzont, wciąż traktowany jest jako część dnia i dlatego dzień jest dłuższy od nocy.

Więcej na:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Noc

[SzycheU]

@RozkalibrowanaTurbopompa: A ja tam lubię jak jest ciemno

[konto-z-sufitu]

Latem jest druga strona medalu: https://xkcd.com/2792/

[Indeo]

@RozkalibrowanaTurbopompa paradoksalnie zima to czas kiedy dni się wydłużają a lato to czas kiedy dni się skracają ;)

[ol_Io]

@RozkalibrowanaTurbopompa: jak spojrzysz na analeme to zobaczysz na czym są oparte wszystkie religie. Np. W Chrześnijaństwie Jezus jest ukrzyżowany gdy analemma się krzyżuje. Rodzi gdy jest w najniższym punkcie i zaczyna wędrówkę do góry. Umiera gdy jest na szczycie analemmy.

[amozeto]

@RozkalibrowanaTurbopompa: dzieki ci dobry czlowieku. Wystarczy, ze juz nie bedzie gorzej. Reszty nie rozumiem ;)

[Creamfields]

@RozkalibrowanaTurbopompa: kurde, 40 lat byłem przekonany że najwcześniejszy zachód=najkrótszy dzień=22 grudnia. Dzięki.

[Elberus]

@RozkalibrowanaTurbopompa: chyba nie dało się tego wyjaśnić w bardziej zawiły sposób