[shadowboxer]

Czas start! Tym wpisem inauguruję cykl #ekonomiaw10odslonach, gdzie postaram się przedstawić 10 subiektywnie najważniejszych tekstów w historii ekonomii, jakie ukazały się na łamach periodyków naukowych. Przekonamy się – jeszcze dziś – czym jest asymetria informacji na rynku, zajrzymy do świata współpracy i rywalizacji teorii gier, zmierzymy się z ekonomicznym wymiarem kary śmierci, przyjrzymy się problemowi ryzyka i niepewności w służbie zdrowia, zobaczymy co napędza innowacje, nie ominiemy też makroekonomii. Spojrzymy nie tylko na tekst, ale również na jego tło i konsekwencje. Zaczynamy.

1. George A. Akerlof. The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism

"The Quarterly Journal of Economics", Volume 84, Issue 3 (Aug., 1970), 488-500.

Link

Streszczenie

Istnieją rynki, na których nabywcy przed dokonaniem zakupu posiłkują się bardzo ogólnymi statystykami dotyczącymi jakości produktów. Dla sprzedawców może być to zachętą, by oferować towary niskiej jakości, gdyż zyski ze sprzedaży są jako informacja dostępne dla całych segmentów rynku, a nie indywidualnych klientów.

Wyobraźmy sobie rynek aut, a wraz z nim sprzedawców i kupujących oraz 4 rodzaje aut: nowe i używane; dobre i złe (lemons – w wolnym tłum. "graty"). Sprzedający znają auta o wiele lepiej niż jego potencjalni nabywcy. Konsument zna tylko przeciętną, uśrednioną jakość auta. Zdaniem Akerlofa nie zdarza się sytuacja, w której różne samochody mają taką samą oszacowaną wartość. Klient znający prawdziwą jakość zapłaciłby wtedy mniej, nie zna jej jednak – dysponuje mniejszą wiedzą o produkcie. Sprzedawcy opłaca się wykorzystać tę różnicę i handlować gorszymi egzemplarzami po cenie lepszych.To powoduje zrównanie cen sprzedaży dobrych i złych aut. Z rynku wypierane stopniowo lepsze samochody i uczciwsi sprzedawcy. Konsekwencją jest występowanie sprzedawców i nabywców o odmiennych preferencjach co do cen kupna i sprzedaży w dłuższym okresie czasu i zniknięcie punktu równowagi. Krzywe popytu i podaży nie przecinają się, co oznacza, że rynek z asymetryczną informacją będzie się stopniowo kurczył.

Akerlof kontynuuje swój tekst w wywód w oparciu o ubezpieczenia. Osobom starszym trudniej jest kupić: ryzyko nie jest pokrywane wyższą ceną świadczenia o szerokim zakresie. Przeciwnie, dochodzi do procesu negatywnej selekcji (adverse selection): firmy nie przyznają osobom starszym pakietu w ogóle, a starzejącym się ograniczają jego zakres.Koszt usługi zaczyna rosnąć wraz z ograniczeniem jej dostępności. I znowu: nie ma ceny równowagi, a średnia jakość produktu spada.

Publikacja

Artykuł, za który autor dostał trzy dekady później nagrodę Nobla nie miał łatwo. Akerlof, dostał szybko trzy odmowy z wysoko recenzowanych czasopism. Redakcje w odpowiedzi pisały, że nie mają w zwyczaju publikować tak banalnych i płytkich zagadnień. Nikt nie kwapił się do wystawienia obok nobliwych profesorów najlepszych uczelni na świecie młodego doktora i Rynku dla gratów, gdzie zaznaczono duży przebieg nie tylko aut, ale i ludzi. Szczególnie wyróżnili się redagujący "Journal of Political Economy":

If this paper was correct, then no goods could be traded (an exaggeration of the claims of the paper). Besides — and this was the killer — if this paper was correct, economics would be different.

Artykuł ukazał się w końcu w "Quarterly Journal of Economics", gdzie do dziś jest najczęściej czytaną pozycją.

Recepcja i krytyka

Do czasów Akerlofa przyjmowano, że strony mają taką samą informację nt. dóbr lub usług będących przedmiotem transakcji. Doceniono prostotę modelu a także jego szerokie możliwości zastosowania. Stąd już był tylko krok do kolejnych opracowań z zakresu ekonomii informacji – na rynku pracy czy ubezpieczeń. Model wzbudził jednak sporo zastrzeżeń: Akerlof nie przeprowadził żadnych badań, zasada Lemons Prinicple, która została słabo wyłuszczona, była poparta jedynie analogiami i przykładami. Sugestywnymi, ale jedynie takimi, które potwierdzały założenie autora. Przykłady pomocnicze, pomagając zrozumieć koncepcję, uwidoczniają błąd konfirmacji (=dążymy do udowodnienia, a nie falsyfikacji hipotezy). Z popperowskiego punktu widzenia teoria asymetrii informacji nie jest naukowa. Uzyskała jednak spektakularny rezonans: rzuciła nowe światło na funkcjonowanie rynku, była łatwa do zrozumienia, wskazywała na poważne luki standardowej mikroekonomii. Następny model przyczynowo-skutkowy tej klasy, model segregacji rasowo-dochodowej i miasta szachownicowego opracowany przez Thomasa Schellinga, będzie tematem kolejnego wpisu.

Źródło cytatu

Credible worlds: the status of the teorical models in economics - O metodzie i modelach, bardzo przystępnie.

Asymetria informacji na rynku pożyczek - również Nobel.

Wpływ asymetrii informacji na decyzje finansowe przedsiębiorstw PL

#ekonomia #ekonomiaw10odslonach #liganauki

[shadowboxer]

Moment, w którym na rynku jest jeszcze równowaga, jednak tylko niskiej jakości auta znajdują swoich nabywców. Cena, która wyznacza punkt równowagi nie jest wystarczająco wysoka, aby sprzedający dobre samochody robili to zyskiem.

[shadowboxer]

Powoduje to, że oczekiwania wobec jakości przewyższają w końcu oczekiwania wobec ceny i rynek przestaje istnieć. Tak działa wolny rynek.

[KREM_Z_BROKUL]

@shadowboxer: czytałeś Affluent Society Galbraitha?

[shadowboxer]

@KREM_Z_BROKUL: Heh, nie. A powinienem? ;)

[KREM_Z_BROKUL]

@shadowboxer: aa, nie, chciałem się spytać, bo mam możliwość wypożyczenia ;p

[I.....r]

Akerlof kontynuuje swój tekst w wywód w oparciu o ubezpieczenia. Osobom starszym trudniej jest kupić: ryzyko nie jest pokrywane wyższą ceną świadczenia o szerokim zakresie. Przeciwnie, dochodzi do procesu negatywnej selekcji (adverse selection): firmy nie przyznają osobom starszym pakietu w ogóle, a starzejącym się ograniczają jego zakres.Koszt usługi zaczyna rosnąć wraz z ograniczeniem jej dostępności. I znowu: nie ma ceny równowagi, a średnia jakość produktu spada.

Widocznie ryzyko jest bardzo wysokie, a

[Threepwood]

taktycznie

[k.....o]

zobaczymy co wyjdzie

[spluczka]

Przykłady pomocnicze, pomagając zrozumieć koncepcję, uwidoczniają błąd konfirmacji (=dążymy do udowodnienia, a nie falsyfikacji hipotezy). Z popperowskiego punktu widzenia teoria asymetrii informacji nie jest naukowa

@shadowboxer: Jeżeli już powołujesz się na Poppera..

Popperowska konieczność przedstawienia warunków w których dana teoria uległaby falsyfikacji - dotyczy nauk ścisłych, a nie humanistycznych (a taką jest ekonomia). Wbrew temu, co ktoś fałszywie/błędnie naklepał na stronach polskiej wikipedii. Polecam poczytać Poppera, a nie - opracowania w

[shadowboxer]

@spluczka: Hej!

Popperowska konieczność przedstawienia warunków w których dana teoria uległaby falsyfikacji - dotyczy nauk ścisłych, a nie humanistycznych (a taką jest ekonomia). Wbrew temu, co ktoś fałszywie/błędnie naklepał na stronach polskiej wikipedii. Polecam poczytać Poppera, a nie - opracowania w których ktoś zawarł swoje osobiste wyobrażenia na temat prac Poppera.

Nie, nie dotyczy tylko nauk ścisłych, nauki w ogóle. Program Poppera był odcięciem się od pozytywizmu logicznego Koła Wiedeńskiego. Inna

[spluczka]

Nie, nie dotyczy tylko nauk ścisłych, nauki w ogóle.

@shadowboxer: Dotyczy nauk ścisłych, Popper wyraźnie rozróżnia kryteria pośród nauk społecznych/ścisłych (vide "Open Society" oraz "Knowledge and the Mind-Body Problem")

W wersji ostatecznej - już nie. Problemem Misesa jest brak wynikania logicznego pomiędzy "Czlowiek działa" a teorią Homo agensa

@shadowboxer: jest "wynikanie". polecam przeczytać Misesa.

"Praxeology rests on the fundamental axiom that individual human beings act, that is, on the primordial

[shadowboxer]

@spluczka: Odpowiem wieczorem.

PS Nie dawaj niesformatowanej ściany tekstu po angielsku, nie można streścić po prostu? :<

[spluczka]

PS Nie dawaj niesformatowanej ściany tekstu po angielsku, nie można streścić po prostu? :<

@shadowboxer: problem w tym, że nie mam jak tego streścić, nie wycinając znaczenia, t.j. ścieżki dedukcji

[shadowboxer]

@spluczka: Jeszcze raz, ech.

Praxeology rests on the fundamental axiom that individual human beings act

Aksjomat ten miał być aksjomatem a priori, jeszcze raz przypominam, że został stworzony na wzór zdań syntetycznych a priori Kanta przeznaczonych wyłącznie dla matematyki i przyrodoznawstwa. Nie ma w tym systemie jakichkolwiek aksjomatów dla nauk społecznych, bój się Boga.

Furthermore, since praxeology begins with a true axiom

To stwierdzenie nie wynika nijak z formuły "człowiek

[spluczka]

Aksjomat ten miał być aksjomatem a priori, jeszcze raz przypominam, że został stworzony na wzór zdań syntetycznych a priori Kanta przeznaczonych wyłącznie dla matematyki i przyrodoznawstwa.

Rothbard i Hayek aksjomat ludzkiego działania uważali raczej za założenie metodologiczne, pochodzące z obserwacji rzeczywistości.

To stwierdzenie nie wynika nijak z formuły "człowiek działa". Tu nie ma nawet krzty wynikania logicznego. Przede wszystkim dlatego, że "Człowiek działa" to nie aksjomat a priori.

@shadowboxer: w kontekście

[spluczka]

@shadowboxer:

O, widzę że na wikipedii też o tym piszą, więc:

"Popper stressed that unfalsifiable statements are important in science.[4] Contrary to intuition, unfalsifiable statements can be embedded in — and deductively entailed by — falsifiable theories. For example, while "all men are mortal" is unfalsifiable, it is a logical consequence of the falsifiable theory that "every man dies before he reaches the age of 150 years".[5] Similarly, the ancient metaphysical

[spluczka]

i taka ciekawostka (link powyżej): "Some economists, such as those of the Austrian School, believe that macroeconomics is empirically unfalsifiable and that thus the only appropriate means to understand economic events is by logically studying the intentions of individual economic decision-makers, based on certain fundamental truths"

i przykład: http://consultingbyrpm.com/blog/2011/06/daniel-kuehn-embraces-bimetallism.html

[nikifor]

jeżeli ludzkie działanie nie byłoby konieczne do generowania procesów ekonomicznych, oznaczałoby to że każdy zainteresowany dysponuje nieskończonym zasobem wszelkich dóbr dostępnych na skinienie ręki (przykład z powietrzem, powyżej), a więc sens istnienia ekonomii jako takiej, staje pod znakiem zapytania

@spluczka: za to masz dużego plusa, sam na to kilka razy zwracałem uwagę kontestatorom ASE ale jakoś nie spotkałem się z sensowną odpowiedzią.