**31 sierpnia 1944 - 31 dzień Powstania** _czwartek_ W nocy z 30 n... (@j.....a)

31 sierpnia 1944 - 31 dzień Powstania

czwartek

W nocy z 30 na 31 sierpnia miała miejsce próba przebicia się Powstańców do Śródmieścia. Zakończyła się ona niepowodzeniem. Od rana Niemcy rozpoczęli generalny szturm na Starówkę wsparty artylerią i lotnictwem wykonany na wszystkich kierunkach. Były to już ostatnie chwile Starego Miasta...

Ludność cywilna szukała drogi ucieczki z otoczonej dzielnicy; wielu próbowało uciekać kanałami. Tłum gromadził się przy zejściu do włazie prowadzącym do Śródmieścia...

Wszyscy ludzie którzy weszli w te przejście poszli masowo w kierunku włazu. Niemcy zaatakowali właz sztukasami. Ludzie zaczęli uciekać. Jedyna droga ucieczki była w stronę Pasażu Simonsa. Niemcy dostrzegli, że w tym kierunku posuwają sie duże masy ludzi i zbombardowali całe to zbiegowisko, tę masę spanikowanych ludzi w Pasażu Simonsa.

- relacja generała W. Komornickiego

Pasaż Simonsa (przedwojny obiekt handlowy) na rogu ul. Długiej i Nalewki został zbombardowany. Zginęło około 300 osób.

Pasaż Simonsa przed II wojną światową: http://www.sppw1944.org/wywiady/grafika/kurd05_tn.jpg

Pasaż Simonsa po II wojnie światowej: http://www.sppw1944.org/wywiady/grafika/kurd08_tn.jpg

Podczas bombardowania w kościele Sakramentek zginął ksiądz Józef Archutowski (ksiądz rzymskokatolicki, teolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego).

Trwała zagłada przytułków nowomiejskich. 31 sierpnia na opanowanym przez Niemców terenie znajdowały się dwa przytułki prowadzone przez Siostry Rodziny Marii – Zakład św. Józefa przy ul. Zakroczymskiej 1, gdzie przebywało ok. 250 staruszek oraz zakład dla mężczyzn przy ul. Franciszkańskiej 6A, gdzie przebywało ok. 150 starców. Niemcy, a właściwie żołnierze wschodnich formacji kolaboracyjnych (nazywani przez cywilów „Mongołami”), rozkazali zakonnicom opuścić przytułki i zabrać ze sobą zdolnych do marszu pensjonariuszy. W zakładzie przy ul. Franciszkańskiej zamordowali ok. 20 najbardziej niedołężnych starców. Z kolei w przytułku przy ul. Zakroczymskiej zamordowali w łóżkach ok. 11 niezdolnych do marszu pensjonariuszek, jak również kilkunastu starców przyprowadzonych uprzednio z zakładu przy ul. Franciszkańskiej.

Zdolni do marszu pensjonariusze z obydwu przytułków – podobnie jak ich opiekunki oraz mieszkańcy zajętych przez wroga kwartałów Nowego Miasta – zostali spędzeni do hal „Polskiego Fiata” przy ul. Sapieżyńskiej, a następnie do gmachu szkoły przy Parku Traugutta. Część wysiedleńców skierowano także do magazynów na Stawkach. W każdym z tych miejsc Niemcy przeprowadzali „selekcję” uchodźców. Większość pensjonariuszy przytułków (wraz z niektórymi opiekunkami oraz rannymi cywilami) załadowano na samochody ciężarowe, które rzekomo miały odwieźć do szpitala osoby nie będące w stanie poruszać się o własnych siłach. W rzeczywistości wszystkich odwieziono do garbarni Pfeiffera i tam zgładzono. Z zeznań świadków wynika, iż likwidację przytułku przy ul. Franciszkańskiej przeżyło zaledwie 5 starców.

Dokument o likwidacji przytułków nowomiejskich: https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=mub6OjwImIA

Tego dnia Niemcy wywieźli z obozu przejściowego w Pruszkowie do obozu koncentracyjnego Stutthof około 3100 osób.

#rzezwarszawy1944 #powstaniewarszawskie #warszawa #historia